Met long exposure fotografie, oftewel lange sluitertijdfotografie kan je beweging op een unieke manier vastleggen. Of dit nu lucht, water, verkeerssporen, mensen, kermisattracties of andere lichten zijn. Je kan zelfs een drukke straat leeg laten lijken, als de sluitertijd maar lang genoeg is en de mensen bewegen.
Zoals je misschien al hebt gezien in onze reisalbums, ben ik ben gek op het maken van dit soort foto’s. Ik deel dus graag mijn kennis in dit artikel!
Ik heb dit blogbericht opgedeeld in 5 verschillende tips die alles coveren van accessoires, instellingen en handige tools. Als je deze tips opvolgt kan je prachtige, unieke plaatjes schieten! Heb je daarna nog vragen? Stel ze in de reacties!
Tip 1: Gebruik een statief of alternatief
Omdat je je camera nooit een seconde perfect stil kan houden met de hand, is een statief (of een alternatief) onmisbaar. Sta je buiten en waait het hard? Hang dan je tas o.i.d. aan het haakje van je tripod voor extra stabilisatie. Als je camera ook maar een beetje beweegt zal je foto niet perfect scherp zijn.
Er zijn talloze statieven te vinden in prijscategorieën van vijftig tot duizenden euro’s. Het is aan jou wat je nodig hebt. Wij kozen voor een vrij licht statief dat makkelijk mee te nemen is op reis. Dit travel statief (nieuwere versie dan wij hebben) is onder de €150 en niet zwaar (iets meer dan 1kg), van goede kwaliteit en kan het gewicht van een spiegelreflex camera aan.
Lees verder onder de advertentie
Een kleiner alternatief
Ondanks dat het reisstatief niet zo zwaar is, is het voor sommige reizen toch wat lomp en onhandig. In deze situaties kiezen we voor de GorillaPod 5K met balhoofd. De versie zonder balhoofd is goedkoper, maar het balhoofd helpt om de camera sneller perfect recht te krijgen. Deze is een pak kleiner, lichter en flexibeler dan een normaal statief.
Daar zit wel aan nadeel aan natuurlijk. Omdat deze niet zo hoog is, ben je beperkt in compositie. En je kan er ook geen tas aan hangen voor extra stabilisatie. Voor een reis dichtbij huis of voor een bestemming als New York waarvan ik zeker weet dat ik me helemaal wil uitleven qua sluitertijden, kiezen we nog altijd voor het reisstatief. Maar de Gorillapod is mijn lifesaver op alle andere mooie tripjes.
Statieven zijn verboden in de New Yorkse metro. Voor deze foto legde ik de camera op de grond en mijn smartphone onder de lens.
Wat als je geen statief hebt?
Heb je geen statief of ben je op een plek waar je deze niet mag gebruiken? Zoek dan naar een hard oppervlakte en leg je smartphone onder de lens om de juiste compositie te bepalen.
Dit hebben wij gedaan bij deze foto in een New Yorks metrostation, waar een statief verboden is. Dit is een prima alternatief. Aangezien je afhankelijk bent van een platform o.i.d., ben je wel in compositie beperkt.
Tip 2: instellingen
Door voor een klein diafragma te kiezen, veranderen de lichtjes op de brug in sterretjes.
Je kan volledig manueel gaan, maar vaak kies ik voor diafragmavoorkeuze. Ik fotografeer de meeste lange sluitertijdfoto’s in f8 – f14.
Zo zorg ik dat het grootste deel van mijn beeld scherp is. Ken je de sweet spot (scherpste diafragma) van je lens? Begin dan hiermee, vaak is dit in de buurt van f/11.  Door voor een klein diafragma (hoog getal) te kiezen, creëer je vanzelf een langere sluitertijd.
Lees verder onder de advertentie
Is je wel eens opgevallen dat de lampjes in een lange sluitertijd foto vaak grote sterren worden? Een groot voordeel wat mij betreft. Als je hier niet van houdt, probeer dan niet boven de f/11 te gaan. Dit kan wel verschillen per lens, dus probeer het uit. Test verschillende diafragma’s, kijk hoe de stervorming is en of je dit mooi vindt.
ISO
De ISO stel ik altijd in op 100 – of zo laag mogelijk – om zo min mogelijk ruis te hebben. Als je in diafragmavoorkeuze fotografeert, kiest je camera welke sluitertijd je nodig hebt na het instellen van je diafragma en ISO.
Wil je de sluitertijd verlengen? Gebruik dan een filter (tip 5) of zet je diafragma kleiner (hoger getal).
HDR & lange sluitertijden
Door 3 foto’s te nemen met verschillende belichtingen, kan je deze samenvoegen tot een HDR foto. Hierdoor is elk aspect in je foto juist belicht.
Wil je hier meer info over? Laat het weten in de reacties, dan schrijf ik er binnenkort een blog over!
Tip 3: afstandsbediening of timer
Een beeld dat helemaal bij Londen past: een telefooncel, kerstverlichting en de beweging van een dubbeldekker die passeert.
Goed, je hebt je camera op een statief gezet, de instellingen gekozen en je drukt de ontspanknop in. En dan blijkt dat je foto niet scherp is. Dit komt doordat je een trilling veroorzaakt bij het indrukken van de ontspanknop. Elke trilling kan je lange sluitertijdfoto ruïneren.
Om deze trilling te voorkomen, kan je je camera instellen op een timer. Je drukt dan de ontspanner in en na bv. 3 seconden wordt de foto pas gemaakt. Maar je kan ook een (bedrade) afstandsbediening gebruiken. Deze koppel je aan de camera en dan kan je deze op afstand bedienen. Hierdoor wordt er geen enkele trilling veroorzaakt.
Lees verder onder de advertentie
Zonder beperkingen in bulb modus
Maar er is nog een voordeel van een afstandbediening. Bij de meeste camera’s kan je kiezen tot een maximum sluitertijd van 30 seconden, tenzij je de bulb modus gebruikt. Google even op jouw type camera of hij de functie heeft, want dan zijn de mogelijkheden eindeloos.
Door de afstandsbedieningen te locken houd je de ontspanner constant ingedrukt. Dan kan je zelf timen hoe lang de sluitertijd moet zijn. Je kan bv. de stopwatch op je smartphone gebruiken. Maar je kan ook stoppen op het moment dat de beweging voorbij is, bv. als er net een bus voorbij is gereden waarvan je de beweging wilde vastleggen.
Hierdoor kan je tot zelfs minuten aan sluitertijd verkrijgen. Natuurlijk moet het dan wel echt donker zijn, of je kan een big stopper gebruiken, waarover je leest in de volgende tip. Als je dit doet, fotografeer dan wel volledig manueel of op sluitertijdvoorkeuze.
TIP: Pas op met elektronische reclameborden, deze kunnen heel snel volledig wit worden bij een lange sluitertijd!
Een te lange sluitertijd zou de reclameborden wit maken.
Tip 4: Teveel licht? Gebruik een ND-filter
’s Nachts heb je over het algemeen geen filters nodig en haal je makkelijk lange sluitertijden. Maar als je overdags lange sluitertijden wilt maken, heb je een ND (Neutral Density) filter nodig. Dit is een soort van zonnebril voor op je lens, waardoor je een langere sluitertijd kan bereiken. Voorbeeldfoto’s vind je hieronder. Je hebt veel verschillende ND-filters, van ND8 tot ND1000. Hoe hoger het getal, hoe donkerder het glas. Om tijdens daglicht een lange sluitertijd te nemen, heb je meestal een ND 1000 – ook wel een big stopper genoemd – filter nodig. Wij zijn heel tevreden met de Hoya ND1000 filter. Deze draai je eenvoudig aan je lens. Maar dit zijn niet de goedkoopste filters. Koop ‘m dus vooral voor de lens die je het meest gebruikt voor dit soort foto’s. Bij ons is dat de groothoeklens.
Meestal kan je tijdens het daglicht perfect scherpstellen met de filter erop. Als het wat donkerder wordt, is dit steeds moeilijker. Stel dan eerst scherp, schakel over naar manuele scherpstelling en schroef dan pas de filter erop.
Extra tip: Als je gebruik maakt van een filter en je vindt het moeilijk om de juiste belichting te kiezen, kan je gebruik maken van een handig app. Apps als ND calculator Free (Android) of Long Exposure Calculator (iPhone), helpen je hiermee. Vul eerst in wat de sluitertijd zonder filter zou zijn voor een perfecte belichting. Geef vervolgens aan welke filter (ND2 – ND1000) je gebruikt en de app zegt je op hoeveel seconden je je sluitertijd moet instellen. Makkelijker kan niet!
Lees verder onder de advertentie
Als je hier ooit bent geweest weet je hoe druk het is. Door een lange sluitertijd te gebruiken (met ND1000 filter) lijkt het bijna leeg.
Door een lange sluitertijd te gebruiken met ND1000 filter wordt het water silky.
Tip 5: zoek beweging
Zelf vind ik het prachtig wanneer ik water ‘glad’ kan maken met lange sluitertijden, dit levert vaak mooie plaatjes op. Maar ze zijn niet altijd heel origineel en kan je vaak bijna dezelfde foto’s op internet terugvinden. Door echt op zoek te gaan naar bewegingen krijg je unieke foto’s.
Door te zoeken naar interessante objecten die bewegen, kan je beweging vastleggen die je met het blote oog niet ziet.
Hoe lang moet je sluitertijd zijn?
Hier is geen eenduidig antwoord voor. Bepaal de compositie en schat in wat voor beweging je wilt vastleggen. Zo kan een superlange sluitertijd mooi zijn om mensen ‘weg te werken’ van je foto, maar misschien wil je juist wel dat de foto weergeeft hoe iedereen in een rush door elkaar loopt. Experimenteer met verschillende sluitertijden om het perfecte plaatje te vinden!
Wil je experimenteren met lange sluitertijden en is er toevallig een kermis te vinden in de buurt? Maak daar dan wat foto’s, de lichtjes en bewegingen zijn er perfect om je fantasie op los te laten slaan.
Lees verder onder de advertentie
Bonustip: Ruisreductie in camera uitschakelen
De meeste camera’s hebben een ruisreductie functie. Deze klinkt in de eerste instantie erg aantrekkelijk om te gebruiken, maar vaak is het aan te raden om deze juist bij extreem lange sluitertijden uit te zetten. De grootste reden hiervoor is dat het verschrikkelijk lang kan duren om je foto te processen. Je moet dus heel lang moet wachten totdat je de volgende foto kan maken. Deze ruisreductie kan je prima maken in een nabewerkingsprogramma als Adobe Lightroom.
Zet je ISO gewoon vrij laag om ruis te voorkomen. We raden je wel aan om altijd in RAW te schieten zodat je alle data in de foto kan gebruiken.
Dat waren de 5 tips over lange sluitertijdfotografie!
Dat was het dan! Veel plezier met het maken van prachtige lange sluitertijdfoto’s!
Wil je meer zien? In dit artikel toon ik je een aantal foto’s van New York – met veel lange sluitertijden – inclusief instellingen en tips!
Heb je nog vragen of een aanvulling op dit artikel? Zet ze hieronder in de reacties!
Nooit meer saaie foto's?
Download onze gratis mobiele Lightroom preset waarmee je jouw reisfoto in enkele seconden omtovert tot een mooi, kleurrijk plaatje.
Vanaf nu hoef je nooit meer te zeggen 'mijn foto toont niet hoe mooi het er was'. Met onze preset zal die betoverende zonsondergang er net zo levendig uitzien als toen je hem met eigen ogen zag!
